2012-05-31

Euskarazko lehen idatziak

Nafarroako Erresumako hiritarrek euskara erabiltzen zuten. Baina erregeek, legegizonek eta elizgizonek latina zuten hizkuntza nagusia. Hala ere baziren errege-erregina batzuk euskararen alde zeudenak.
Gaztelak Nafarroa konkistatu ostean, Nafarroa Behearen nafar erresumari eutsi zioten, bereziki Joana III.a Albretekoak, euskarazko kultura bultzatu zuen. Hori egin ez balitz, ez ziren Bernart Etxepareren "Linguae Vascomun Primitiae" (1545)eta Joanes Leizarragaren "Testamentu berria" (1571) liburuak argitaratuko.
Argazkiaren iturria

Euskarazko lehen idatziak:
Errioxako Domeniliaga kukulako monasterioan, XI. Mendean, latineziko testu luze baten ertzean eskuz idatzitako bi esalditxo daude euskaraz idatziak.
Lehen idatziak dira. Testu horren irakurle euskaldunak testuari egindako apunteak dira.
Testu horretan ere bazegoen gaztelerazko lehen idatzia. Irakurle hark hiru hizkuntza zekizkien: euskara, gaztelera eta latina.

Euskaraz argitaratutako lehen liburua:
Bernart Etxepare idazleak 1545ean argitaratu zuen. Erdi Aroan latina izan zen Europan idazteko erabiltzen zen hizkuntza, baina Errenazimendu garaian hizkuntza gehiago erabili ziren liburuak argitaratzeko. Adibidez gaztelania, ingelesa, italiera, etab. Garai hartan ez zen euskara erabili, eta Bernart Etxeparek hasi zuen euskal liburuen historia.
Bernart Etxepare apaiza zen, eta erlijio-eta amodio poemak idatzi zituen, baita euskararen aldaekoak ere. Euskarak beste hizkuntzen garrantzia berdina behar zuela esan zuen berak.



                                                                                                                     Eneko Azpitarte
                                                                                                                     Talde Morea
                                                                                                                     3.zikloa
                                                                                                                     Pagoa gela


No hay comentarios:

Publicar un comentario